خستگی چشم یک بیماری بینایی شایع است که بر اثر وارد شدن فشار زیاد به چشم، مانند رانندگی در مسافت‌های طولانی یا خیره شدن به صفحه نمایش رایانه‌ای و سایر دستگاه‌های دیجیتال رخ می‌دهد.

اگر زیاد با کامپیوتر کار می‌کنید در معرض خستگی چشم و آزادهنده شدن اختلال در چشم و بینایی خواهید شذ.

  • خستگی چشم

خستگی چشم می‌تواند آزار دهنده باشد. اما معمولاً جدی نیست و با استراحت یا سایر اقدامات کاهنده ناراحتی چشم از بین می‌رود و بینایی بهبود می‌یابد. در بعضی موارد، علائم و نشانه‌های خستگی چشم می‌تواند نشان دهنده بیماری زمینه ای چشم یا مثلاً آستیگماتیسم باشد که به درمان نیاز دارد.

  • علائم خستگی چشم

علائم و نشانه‌های خستگی چشم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

۱. خستگی، سوزش یا خارش در چشم

۲. آبریزش یا خشکی چشم

۳. تاری دید یا دید مضاعف

۴. سردرد

۵. درد درگردن، شانه ها یا پشت

۶. افزایش حساسیت به نور

۷. مشکل در تمرکز

۸. احساس اینکه نمی‌توانید چشمان خود را باز نگه دارید

از نشانه‌های خستگی چشم، قرمز و ملتهب شدن چشم است.

  • چه زمانی به دکتر متخصص چشم مراجعه کنید؟

اگر اقدامات خودمراقبتی چشم علائم را تسکین نمی‌دهد، به پزشک مراجعه کنید.

  • علل خستگی چشم

علل شایع خستگی چشم شامل موارد زیر است:

  • نگاه کردن به صفحه نمایش دستگاه‌های دیجیتال و کامپیوتر
  • مطالعه بدون مکث و بدون استراحت
  • رانندگی در مسافت‌های طولانی و انجام فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز زیاد دارد
  • قرار گرفتن در معرض نور بسیار زیاد
  • تلاش برای دیدن در نور بسیار کم
  • داشتن مشکل زمینه‌ای چشم مانند خشکی چشم یا بینایی اصلاح نشده (خطای انکسار)
  • استرس یا خستگی
  • قرار گرفتن در معرض جریان هوای خشک پنکه، سیستم گرمایش یا تهویه هوا
  • تلاش برای دیدن در نور کم به بینایی چشم آسیب می‌زند.
  • استفاده از کامپیوتر و دستگاه دیجیتال

استفاده گسترده از کامپیوتر و سایر دستگاه‌های دیجیتالی یکی از شایع ترین دلایل ایجاد خستگی چشم و آزاردهنده بودن بینایی است. انجمن اپتیک آمریکا این مشکل را سندرم بینایی کامپیوتر یا خستگی چشم دیجیتال نامیده است. افرادی که هر روز دو یا چند ساعت متوالی به صفحه نمایش می‌نگرند، بیشترین خطر این بیماری در بینایی را دارند.

استفاده از کامپیوتر بیشتر از خواندن مطالب چاپی چشم را خسته می کند زیرا افراد معمولاً:

  • هنگام استفاده از کامپیوتر کم تر پلک می‌زنند (پلک زدن برای مرطوب کردن چشم ها مهم است)
  • به صفحه نمایش دیجیتالی در فاصله کمتر از حد مجاز نگاه می‌کنند
  • از دستگاه‌هایی که درخشش یا بازتاب دارند، استفاده می‌کنند
  • از دستگاه‌هایی با تضاد ضعیف بین متن و پس زمینه استفاده می‌کنند

در بعضی موارد، مشکل زمینه‌ای چشم مانند عدم تعادل عضلات چشم یا بینایی اصلاح نشده می‌تواند باعث ایجاد یا بدتر شدن خستگی دیجیتال  چشم شود.

  • برخی دیگر از عواملی که می توانند شرایط را بدتر کنند عبارتند از:
  • نور بسیار زیاد صفحه نمایش
  • وضعیت نشستن نادرست
  • میزکار کامپیوتر نامناسب
  • گردش هوا، مانند دستگاه تهویه هوا یا پنکه

نور بسیار زیاد صفحه کامپیوتر می‌تواند بینایی چشم را آزاردهنده کرده و منجر به خستگی چشم شود.

  • عوارض خستگی چشم

خستگی چشم عواقب جدی یا طولانی بینایی ندارد، اما می‌تواند آزاردهنده باشد چون باعث خستگی و عدم تمرکز می‌شود.

خستگی چشم خطرناک نیست. آزاردهنده بودن آن جین هر پلک زدن یا شروع کار با کامپیوتر می‌تواند باعث سوزش چشم و سخت شدن بینایی شود.

  • تشخیص این اختلال بینایی

چشم پزشک در مورد عواملی که ممکن است باعث علائم شده، سؤال خواهد کرد. وی یک آزمایش چشم از جمله آزمایش بینایی انجام خواهد داد.

  • درمان

به طور کلی، درمان خستگی چشم شامل ایجاد تغییر در عادات یا محیط روزانه است. برخی از افراد ممکن است به درمان بیماری زمینه‌ای چشم احتیاج داشته باشند.

برای برخی از افراد، استفاده از عینکی که برای فعالیت‌های خاص از جمله استفاده از رایانه و یا مطالعه تجویز می شود، به کاهش خستگی چشم کمک می‌کند. پزشک ممکن است به شما توصیه کند که به طور منظم به چشم خود استراحت دهید تا چشم در فواصل مختلف تمرکز کند.

استفاده از عینک مخصوص کامپیوتر برای بهبود خستگی چشم و بینایی چشم توسط پزشک توصیه می‌شود.

  • سبک زندگی و درمان های خانگی

این نکات را در نظر بگیرید تا از این مشکل چشم جلوگیری کنید.

  • تنظیم میزان نور.

تماشای تلویزیون در اتاقی با نور کافی فشار کمتری به چشم ها وارد می‌کند.

  • فاصله و نور.

هنگام خواندن مطالب چاپی یا انجام کارهایی از فاصله نزدیک، سعی کنید منبع نور را در پشت خود قرار داده و نور چراغ را به روی صفحه یا کار خود هدایت کنید. اگر در حال مطالعه روی میز هستید، از یک چراغ پوشش دار که در جلو قرار دارد استفاده کنید. پوشش از تابش مستقیم نور به چشم جلوگیری می‌کند.

فاصله با مانیتور کامپیوتر را رعایت کرده و از نور مناسب استفاده کنید تا از خستگی چشم جلوگیری شود.

  • استراحت.

هنگام انجام کار از فاصله نزدیک، گاه به گاه استراحت کنید و با نگاه به دور از صفحه دیجیتال به چشم خود استراحت دهید.

  • محدودیت زمان نگاه به صفحه نمایش.

این امر به ویژه برای کودکانی که ممکن است ارتباط بین خیره شدن طولانی مدت، ایجاد خستگی و نیاز به استراحت منظم چشم را به درستی درک نکنند، بسیار مهم است.

فاصله زمانی نگاه کردن به مانیتور کامپیوتر را رعایت کنید.

  • استفاده از اشک مصنوعی.

اشک مصنوعی بدون نسخه می‌تواند به جلوگیری و تسکین خشکی چشم کمک کند. حتی در صورت احساس بهبودی بینایی به مصرف ادامه دهید تا رطوبت چشم حفظ شده و از عود علائم جلوگیری شود.

پزشک قطره مناسب شما را معرفی می کند. قطره های مرطوب کننده که حاوی مواد نگهدارنده نیستند می توانند در مواقع مورد نیاز استفاده شوند. اگر قطره هایی که استفاده می کنید حاوی مواد نگهدارنده هستند، بیش از چهار بار در روز از آن ها استفاده نکنید. از مصرف قطره های رفع کننده قرمزی چشم خودداری کنید، زیرا ممکن است علائم خشکی چشم را بدتر کند.

  • بهبود کیفیت هوا.

برخی از تغییراتی که می تواند به جلوگیری از خشکی چشم کمک کند، شامل استفاده از مرطوب کننده هوا، تنظیم ترموستات برای جریان هوا و پرهیز از سیگار است. اگر سیگار می کشید، ترک کردن را در نظر بگیرید. حرکت صندلی خود به ناحیه دیگر ممکن است به کاهش برخورد جریان هوای خشک به چشم و صورت کمک کند.

  • انتخاب عینک مناسب.

اگر به عینک یا لنز نیاز دارید و با رایانه کار می کنید، استفاده از عینک یا لنزهای تماسی را که به طور خاص برای کار با رایانه طراحی شده اند، در نظر بگیرید. در مورد روکش لنز و رنگ هایی که ممکن است به شما کمک کند از اپتومتریست خود سؤال کنید.

نکاتی برای کار با کامپیوتر

استفاده از کامپیوتر یکی از دلایل اصلی ایجاد خستگی چشم است. اگر روی میز و با کامپیوتر کار می کنید، این اعمال خود مراقبت می‌تواند به کاهش فشار چشم کمک کند.

  • برای جلوگیری از خستگی به طور مرتب پلک بزنید. بسیاری از افراد هنگام کار با کامپیوتر زیاد پلک نمی‌زنند و این باعث خشکی چشم می‌شود. پلک زدن اشک‌هایی را ایجاد می‌کند که باعث حفظ رطوبت چشم می‌شود. سعی کنید وقتی به یک مانیتور نگاه می‌کنید، پلک بزنید.

برای پیشگیری از بدتر شدن خستگی چشم حین کار با کامپیوتر مرتب پلک بزنید تا چشم رطوبت خود را حفظ کند.

  • استراحت چشمی. در طول روز، با نگاه کردن به دور از مانیتور کامپیوتر، به چشم خود استراحت دهید. قانون ۲۰-۲۰-۲۰ را امتحان کنید: هر ۲۰ دقیقه، چیزی را که حداقل ۲۰ متر از آن فاصله دارید،به مدت ۲۰ ثانیه نگاه کنید.
  • بررسی میزان نور و کاهش تابش مستقیم. نورپردازی بسیار روشن و تابش مستقیم می‌تواند چشم را خسته و دیدن اجسام روی مانیتور را دشوار کند. بدترین مشکلات عموماً از منابع بالا یا پشت سر ایجاد می‌شود، از جمله روشنایی فلورسنت و نور خورشید. همه یا تعدادی از چراغ‌هایی را که دقیقا بالای سرتان است خاموش کنید.

اگر برای نوشتن یا خواندن به نور نیاز دارید، از یک لامپ رومیزی قابل تنظیم استفاده کنید. پرده ها را بکشید و از قرار دادن مانیتور خود به طور مستقیم در مقابل یک پنجره یا دیوار سفید خودداری کنید. یک پوشش ضد تابش مستقیم را روی صفحه قرار دهید.

  • تنظیم مانیتور. مانیتور کامپیوتر را به طور مستقیم مقابل خود و تقریبا به فاصله اندازه بازو قرار دهید تا قسمت بالای صفحه هم سطح یا دقیقاً زیر سطح چشم باشد. استفاده از صندلی قابل تنظیم هم کمک کننده است.
  • استفاده از نگه دارنده اسناد. اگر هنگام کار با رایانه خود نیاز به چاپ مطالب دارید، آن را روی یک نگهدارنده اسناد قرار دهید. بعضی از نگهدارنده‌ها طوری طراحی شده‌اند که بین صفحه کلید و مانیتور قرار بگیرند. بقیه انواع در کنار مانیتور جای می‌گیرند نوع مناسب خود را پیدا کنید. هدف کاهش کار چشم برای تنظیم مجدد و حرکات سر و گردن است.
  • بررسی تنظیمات صفحه. فونت را برای خواندن آسانتر بزرگ کنید و کنتراست و روشنایی را به گونه‌ای تنظیم کنید که برای شما راحت باشد.