جراحی لازک یکی از روش‌های محبوب برای اصلاح مشکلات بینایی مثل نزدیک‌بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم است. این روش به افراد کمک می‌کند تا بدون نیاز به عینک یا لنز، دنیای اطرافشان را واضح‌تر ببینند. اما مثل هر جراحی دیگری، لازک هم ممکن است عوارضی داشته باشد که یکی از شایع‌ترین آن‌ها خشکی چشم است. خشکی چشم وقتی اتفاق می‌افتد که چشمان شما به‌اندازه کافی اشک تولید نمی‌کنند یا اشک به‌سرعت تبخیر می‌شود، و این می‌تواند باعث سوزش، خارش یا احساس ناراحتی شود. شاید برایتان سؤال باشد که چرا لازک ممکن است باعث خشکی چشم شود؟ آیا این مشکل همیشگی است؟ و چطور می‌توان آن را کنترل کرد؟ این مقاله به زبان ساده توضیح می‌دهد که لازک چه تأثیری روی خشکی چشم دارد، قبل و بعد از جراحی چه اتفاقی می‌افتد و چه کارهایی می‌توانید برای مراقبت از چشمانتان انجام دهید.
خشکی چشم چیست و چرا مهم است؟
چشم‌های ما برای سالم ماندن و دیدن واضح به یک لایه نازک از اشک نیاز دارند. این لایه مثل یک سپر محافظ عمل می‌کند و چشم را مرطوب نگه می‌دارد، جلوی عفونت‌ها را می‌گیرد و سطح چشم را صاف و تمیز می‌کند. وقتی این لایه اشکی درست کار نکند مثلاً اشک کم باشد یا زود خشک شود، چشم‌ها احساس ناراحتی می‌کنند. خشکی چشم در زندگی روزمره می‌تواند آزاردهنده باشد، اما وقتی صحبت از جراحی لازک می‌شود، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. لازک بخشی از سطح چشم (قرنیه) را تغییر می‌دهد تا نور بهتر روی شبکیه متمرکز شود و بینایی بهبود پیدا کند. اما همین تغییر ممکن است باعث شود چشم‌ها برای مدتی اشک کمتری تولید کنند یا اشک به‌خوبی روی چشم پخش نشود. به همین دلیل، خیلی از افرادی که لازک می‌کنند، در هفته‌ها یا ماه‌های اول بعد از جراحی احساس خشکی چشم دارند.
لازک چطور انجام می‌شود و چرا ممکن است خشکی ایجاد کند؟
لازک یک جراحی ظریف است که با لیزر انجام می‌شود. در این روش، پزشک ابتدا لایه نازکی از سطح قرنیه را برمی‌دارد و بعد با لیزر شکل قرنیه را اصلاح می‌کند تا مشکل بینایی برطرف شود. سپس لایه اپیتلیوم به‌تدریج ترمیم می‌شود. این فرآیند معمولاً فقط چند دقیقه طول می‌کشد و خیلی از افراد همان روز یا چند روز بعد دید بهتری پیدا می‌کنند. خشکی چشم بعد از لازک چند دلیل اصلی دارد:
تأثیر روی اعصاب چشم
قرنیه پر از اعصاب ریز است که به مغز پیام می‌دهند تا اشک تولید کند. وقتی لیزر روی قرنیه کار می‌کند، این اعصاب برای مدت کوتاهی آسیب می‌بینند و نمی‌توانند به‌خوبی پیام‌رسانی کنند. نتیجه‌اش این است که چشم کمتر اشک می‌سازد.
تغییر سطح چشم
بعد از لازک، سطح قرنیه کمی متفاوت می‌شود. این تغییر می‌تواند باعث شود اشک به‌خوبی روی چشم پخش نشود و زودتر خشک شود.
التهاب موقت
هر جراحی‌ای حتی به این ظرافت، می‌تواند کمی التهاب ایجاد کند. این التهاب ممکن است روی غدد اشکی تأثیر بگذارد و تولید اشک را کم کند.
قطره‌های چشمی
بعد از لازک، باید از قطره‌های چشمی خاصی استفاده کنید که گاهی مواد نگهدارنده دارند. این مواد ممکن است برای بعضی‌ها چشم را تحریک کنند و خشکی را بدتر کنند.
این تغییرات معمولاً موقت هستند، اما برای بعضی افراد ممکن است بیشتر طول بکشد، به‌خصوص اگر از قبل مشکل خشکی چشم داشته باشند.
قبل از لازک: چطور می‌فهمیم چشم‌مان مستعد خشکی است؟
قبل از اینکه تصمیم به لازک بگیرید، پزشک چشم شما را با دقت معاینه می‌کند تا ببیند آیا این جراحی برایتان مناسب است یا خیر. یکی از مواردی که حتماً بررسی می‌شود، وضعیت اشک چشم است. پزشک ممکن است چندین آزمایش انجام دهد:
تست کاغذ (شیرمر)
یک کاغذ نازک کنار چشمتان می‌گذارند تا ببینند در چند دقیقه چقدر اشک تولید می‌کنید. اگر اشک خیلی کم باشد، ممکن است خشکی چشم داشته باشید.
بررسی سرعت خشک شدن اشک
پزشک با یک ماده رنگی بی‌ضرر (مثل فلورسین) نگاه می‌کند که اشک شما چقدر سریع روی چشم خشک می‌شود. اگر خیلی سریع باشد، یعنی لایه اشکی‌تان مشکل دارد.
سؤال درباره علائم
ممکن است از شما بپرسند آیا چشمانتان زیاد می‌سوزد، قرمز می‌شود یا موقع کار با کامپیوتر اذیت می‌شوید؟ این‌ها نشانه‌های خشکی چشم هستند.
بعد از لازک خشکی چشم به چه صورتی است؟
بعد از لازک، خیلی از افراد احساس می‌کنند چشمانشان برای مدتی خشک شده است. این کاملاً طبیعی است و معمولاً به‌مرور بهتر می‌شود.
چند هفته اول
اینجاست که خشکی چشم بیشترین اذیت را می‌کند. ممکن است چشمانتان بسوزد، قرمز شود یا احساس کنید چیزی داخل آن‌هاست. بعضی‌ها می‌گویند انگار شن توی چشمشان است یا موقع پلک زدن احساس ناراحتی می‌کنند. این علائم به خاطر التهاب و آسیب موقت اعصاب است. تحقیقات نشان می‌دهد حدود ۳ نفر از هر ۱۰ نفر در این دوره خشکی چشم را حس می‌کنند.
تا سه ماه بعد
بیشتر افراد کم‌کم بهتر می‌شوند. چشمانتان دوباره یاد می‌گیرد چطور اشک کافی بسازد، و علائم مثل سوزش کمتر می‌شود. اما اگر از قبل خشکی چشم داشتید، ممکن است کمی بیشتر طول بکشد.
بعد از شش ماه
برای اکثر آدم‌ها (حدود ۸۰-۹۰%)، خشکی چشم تقریباً به حالت قبل از جراحی برمی‌گردد. فقط تعداد کمی ممکن است هنوز کمی ناراحتی داشته باشند، به‌خصوص اگر عوامل خطر مثل سن بالا یا بیماری خاصی داشته باشند.
چطور خشکی چشم را بعد از لازک کنترل کنیم؟
خوب است بدانید که خشکی چشم بعد از لازک معمولاً قابل‌کنترل است. پزشکتان چند کار پیشنهاد می‌کند که چشمانتان راحت‌تر باشد:
قطره‌های اشک مصنوعی
این قطره‌ها مثل اشک طبیعی عمل می‌کنند و چشم را مرطوب نگه می‌دارند. بهتر است از نوعی استفاده کنید که مواد نگهدارنده نداشته باشد، چون نگهدارنده‌ها گاهی چشم را تحریک می‌کنند. ممکن است لازم باشد روزی چند بار (مثلاً هر ۲-۳ ساعت) از این قطره‌ها بزنید.
داروهای ضدالتهاب
گاهی پزشک قطره‌های خاصی مثل سیکلوسپورین یا استروئید تجویز می‌کند تا التهاب چشم را کم کند. این داروها به چشمتان کمک می‌کنند بهتر اشک بسازد.
تغذیه خوب
خوردن غذاهایی که اسیدهای چرب امگا-۳ دارند (مثل ماهی یا گردو) یا مکمل‌های امگا-۳ می‌تواند کیفیت اشک را بهتر کند.
مراقبت محیطی
سعی کنید کمتر جلوی باد، کولر یا صفحه کامپیوتر باشید. یک دستگاه رطوبت‌ساز(بخور سرد) در خانه هم می‌تواند کمک کند. علاوه بر این‌ها، استراحت دادن به چشم‌ها، پلک زدن بیشتر موقع کار با گوشی یا لپ‌تاپ، و نوشیدن آب کافی هم خیلی مؤثر است.
نتیجه‌گیری
لازک یک راه فوق‌العاده برای بهتر دیدن بدون عینک است، ولی ممکن است برای مدتی چشمانتان را خشک‌تر کند. این خشکی به خاطر تغییراتی است که در سطح چشم و اعصاب آن اتفاق می‌افتد، ولی خبر خوب این است که برای بیشتر آدم‌ها موقتی است. قبل از جراحی، پزشک با چند آزمایش ساده می‌تواند ببیند آیا چشمتان مستعد خشکی است یا خیر. بعد از جراحی هم با چند راهکار ساده مثل استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی، مراقبت محیطی و دنبال کردن توصیه‌های پزشک، می‌توانید چشمانتان را راحت و سالم نگه دارید. تحقیقات نشان می‌دهند که لازک در مقایسه با روش‌های دیگر مثل لیزیک، معمولاً خشکی کمتری ایجاد می‌کند، و اکثر افراد بعد از چند ماه حس خوبی دارند. اگر قصد لازک دارید، با اطلاعات درست و مراقبت خوب، می‌توانید از نتیجه‌اش لذت ببرید و چشمانتان را در بهترین حالت نگه دارید.
ثبت ديدگاه