جراحی‌های انکساری چشم مانند لیزیک، لازک و PRK از روش‌های پیشرفته برای اصلاح عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم هستند. این روش‌ها با تغییر شکل قرنیه، تمرکز نور بر روی شبکیه را بهبود می‌بخشند و وابستگی به عینک یا لنز تماسی را کاهش می‌دهند یا حذف می‌کنند. لیزیک به دلیل دوره بهبودی کوتاه و نتایج سریع، محبوب‌ترین روش است، اما برای همه بیماران مناسب نیست، به‌ویژه افرادی با قرنیه نازک یا سبک زندگی پرخطر (مانند ورزشکاران). لازک و PRK به‌عنوان جایگزین‌هایی برای لیزیک، به‌ویژه برای بیمارانی با محدودیت‌های آناتومیک یا نیازهای خاص، توسعه یافته‌اند.
انتخاب روش جراحی مناسب به عوامل متعددی از جمله ضخامت قرنیه، شدت عیب انکساری، سبک زندگی، سلامت عمومی بیمار و ترجیحات شخصی بستگی دارد.
اصول و تکنیک‌های جراحی‌های انکساری
لیزیک (LASIK)
لیزیک شامل ایجاد یک فلپ نازک در قرنیه (شامل اپیتلیوم و بخشی از استروما) با استفاده از میکروکراتوم یا لیزر فمتوسکند است. سپس، لیزر اگزایمر برای تراشیدن لایه‌های زیرین قرنیه و اصلاح انحنای آن استفاده می‌شود. فلپ به محل اولیه بازگردانده می‌شود و بدون نیاز به بخیه بهبود می‌یابد. این روش به دلیل بهبودی سریع (معمولاً ۱-۲ روز) و حداقل ناراحتی پس از عمل، بسیار محبوب است.
روش PRK یا لازک
در PRK، لایه اپیتلیال قرنیه به‌طور کامل با محلول الکلی یا ابزار جراحی برداشته می‌شود. سپس، لیزر اگزایمر برای تغییر شکل استرومای قرنیه استفاده می‌شود. اپیتلیوم به‌صورت طبیعی طی ۳-۵ روز بازسازی می‌شود و یک لنز تماسی پانسمانی برای محافظت از قرنیه استفاده می‌شود.PRK به دلیل عدم ایجاد فلپ، برای بیمارانی با قرنیه نازک یا سبک زندگی پرخطر (مانند ورزشکاران رزمی) مناسب‌تر است، اما دوره بهبودی طولانی‌تر (۱-۲ هفته) و ناراحتی بیشتری دارد.
مقایسه تکنیکی و آناتومیک
عمق مداخله
لیزیک
برش عمیق‌تر (اپیتلیوم و استروما) برای ایجاد فلپ، که می‌تواند تا ۱۰۰-۱۶۰ میکرومتر از ضخامت قرنیه را بردارد.
PRK یا لازک
فقط اپیتلیوم (حدود ۵۰ میکرومتر) برداشته می‌شود، که حداقل تأثیر را بر ساختار قرنیه دارد.
نیاز به ضخامت قرنیه
لیزیک
نیاز به قرنیه ضخیم‌تر (معمولاً >500 میکرومتر) دارد تا فلپ و اصلاح استروما ایمن باشد.
لازک و PRK
برای قرنیه‌های نازک‌تر (۵۰۰-۴۷۰ میکرومتر) مناسب هستند، زیرا فقط اپیتلیوم دستکاری می‌شود.
روش ایجاد فلپ
لیزیک
فلپ با میکروکراتوم یا لیزر فمتوسکند ایجاد می‌شود.
PRK یا لازک
بدون فلپ؛ اپیتلیوم کاملاً برداشته می‌شود(معمولا با استفاده از الکل)
مزایا و معایب
لیزیک
مزایا
- بهبودی سریع بینایی (۱-۲ روز)
- حداقل ناراحتی پس از عمل.
- نتایج پایدار برای اکثر بیماران با عیوب انکساری متوسط.
معایب
- خطر عوارض فلپ (مانند جابجایی یا عفونت)
- نامناسب برای قرنیه‌های نازک یا بیماران با سبک زندگی پرخطر.
- افزایش خطر خشکی چشم به دلیل برش اعصاب قرنیه.
PRK یا لازک
مزایا
- مناسب برای قرنیه‌های نازک و ورزشکاران.
- بدون خطر عوارض فلپ.
- حفظ ساختار قرنیه.
معایب
- دوره بهبودی طولانی‌تر (۱-۲ هفته)
- ناراحتی و درد بیشتر پس از عمل.
- احتمال هاله نور یا مه در دید اولیه.
کاندیداهای مناسب
لیزیک
- بیماران با قرنیه ضخیم و عیوب انکساری متوسط (نزدیک‌بینی تا -۱۰ دیوپتر، دوربینی تا +۴ دیوپتر، آستیگماتیسم تا ۵ دیوپتر)
- افرادی که به بهبودی سریع نیاز دارند (مانند حرفه‌ای‌های پرمشغله)
- بیمارانی بدون خشکی چشم شدید یا بیماری‌های قرنیه (مانند قوز قرنیه)
PRK یا لازک
- بیماران با قرنیه نازک یا نامنظم
- ورزشکاران یا افرادی با خطر ضربه به چشم (مانند بوکسورها)
- بیماران با خشکی چشم متوسط یا سابقه پیوند قرنیه.
عوارض و خطرات
عوارض مشترک
خشکی چشم
در لیزیک شایع‌تر است، اما در لازک و PRK نیز دیده می‌شود.
هاله نور و خیرگی
به‌ویژه در شب، در همه روش‌ها ممکن است رخ دهد.
عفونت قرنیه
نادر اما جدی، با خطر کمی بالاتر در لیزیک به دلیل فلپ.
اصلاح بیش از حد یا کمتر از حد
ممکن است نیاز به جراحی اصلاحی داشته باشد.
عوارض خاص
لیزیک
جابجایی فلپ، اکتازی قرنیه (نازک شدن غیرطبیعی قرنیه)، و آسیب‌های تروماتیک به فلپ.
PRK یا لازک
هیز قرنیه (کدورت موقت)، درد شدید در روزهای اولیه، و تاخیر در بازسازی اپیتلیوم.
انتخاب روش مناسب
انتخاب بین لیزیک، لازک و PRK به معاینات دقیق پیش از عمل بستگی دارد:
توپوگرافی قرنیه
برای ارزیابی ضخامت و شکل قرنیه.
پاکیمتری
برای اندازه‌گیری ضخامت قرنیه.
ارزیابی خشکی چشم
تست شیرمر
سبک زندگی
فعالیت‌های پرخطر مانند ورزش‌های رزمی PRK یا لازک را مناسب‌تر می‌کنند.
ترجیحات بیمار
بیمارانی که به بهبودی سریع نیاز دارند، ممکن است لیزیک را ترجیح دهند.
نتیجه‌گیری
لازک یا PRK، گزینه‌ای ایمن و مؤثر برای بیمارانی است که به دلیل قرنیه نازک، خشکی چشم یا سبک زندگی پرخطر برای لیزیک مناسب نیستند. این روش با حفظ لایه اپیتلیال، خطر عوارض فلپ را کاهش می‌دهد اما همچنان نیاز به مراقبت دقیق پس از عمل دارد. لیزیک برای بیمارانی با قرنیه ضخیم و نیاز به بهبودی سریع مناسب است، در حالی که PRK برای ورزشکاران و افرادی با قرنیه نازک ایده‌آل است. انتخاب روش مناسب نیازمند معاینات دقیق، مشاوره با جراح مجرب و در نظر گرفتن نیازها و ترجیحات بیمار است.
ثبت ديدگاه