جراحی لازک (LASEK) یکی از روش‌های محبوب اصلاح بینایی است که برای درمان عیوب انکساری چشم مانند نزدیک‌بینی (مایوپیا)، دوربینی (هایپروپیا) و آستیگماتیسم استفاده می‌شود.
با استفاده از لیزر اکسایمر سطح قرنیه را تغییر شکل می‌دهد تا نور به‌درستی روی شبکیه متمرکز شود. اما یکی از سؤالات رایج بیماران این است که آیا نتایج این جراحی دائمی است یا نیاز به تکرار دارد؟ پاسخ به این سؤال به عوامل متعددی از جمله شرایط اولیه چشم بیمار، تکنیک جراحی، و تغییرات طبیعی چشم با افزایش سن بستگی دارد. این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازد که آیا جراحی لازک ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد، چه شرایطی این احتمال را افزایش می‌دهد و چگونه می‌توان از نتایج پایدار آن اطمینان حاصل کرد.
جراحی لازک چیست و چگونه انجام می‌شود؟
لازک یک روش جراحی سرپایی است که در آن لایه سطحی قرنیه (اپیتلیوم) با استفاده از محلول الکلی شل شده و کنار زده می‌شود. سپس لیزر اکسایمر برای اصلاح شکل قرنیه اعمال می‌شود.
این روش معمولاً برای افرادی مناسب است که قرنیه نازکی دارند یا به دلایلی نمی‌توانند لیزیک انجام دهند.
مزیت اصلی لازک نسبت به لیزیک این است که نیازی به برش عمیق در قرنیه (فلپ) ندارد و خطر عوارض مربوط به فلپ را کاهش می‌دهد.
آیا نتایج لازک دائمی است؟
در بیشتر موارد، جراحی لازک نتایج دائمی و پایداری دارد. مطالعات نشان داده‌اند که بیش از ۹۰ درصد بیماران پس از لازک به دید ۲۰/۲۰ یا بهتر دست می‌یابند و این نتایج برای سال‌ها حفظ می‌شود. اما دائمی بودن به این معنا نیست که چشم هیچ‌گاه تغییر نمی‌کند. عوامل متعددی می‌توانند بر پایداری نتایج تأثیر بگذارند و ندرتا نیاز به جراحی مجدد را ایجاد کنند.
پایداری اولیه
پس از لازک، قرنیه معمولاً طی ۳ تا ۶ ماه تثبیت می‌شود. در این دوره، تغییرات جزئی در بینایی ممکن است رخ دهد، اما پس از آن، شکل جدید قرنیه ثابت می‌ماند. تحقیقات نشان داده‌اند که میزان بازگشت عیوب انکساری در لازک کمتر از لیزیک است، به‌ویژه اگر ضخامت قرنیه و شدت عیب انکساری به‌درستی ارزیابی شده باشد.
چه زمانی لازک نیاز به تکرار دارد؟
نیاز به تکرار جراحی لازک به ندرت پیش می‌آید، اما در شرایط خاصی ممکن است لازم شود. این شرایط شامل موارد زیر است:
-
بازگشت عیوب انکساری (Regression)
علت
در برخی بیماران، قرنیه به‌مرور زمان به شکل اولیه خود بازمی‌گردد یا تغییرات جزئی در انکسار ایجاد می‌شود. این مشکل معمولاً در افرادی با نزدیک‌بینی شدید (بیش از ۶ دیوپتر) یا آستیگماتیسم بالا شایع‌تر است.
میزان شیوع
مطالعات نشان داده‌اند که حدود ۱-۲ درصد بیماران ممکن است طی ۵ تا ۱۰ سال پس از جراحی به اصلاح مجدد نیاز پیدا کنند.
راه‌حل
جراحی تقویت (Enhancement) با لیزر می‌تواند این مشکل را برطرف کند، به شرطی که ضخامت قرنیه اجازه دهد.
-
تغییرات طبیعی چشم با افزایش سن
لازک عیوب انکساری قرنیه را اصلاح می‌کند، اما نمی‌تواند جلوی پیرچشمی (Presbyopia) را بگیرد. این وضعیت که معمولاً پس از ۴۰ سالگی رخ می‌دهد، به دلیل کاهش انعطاف‌پذیری عدسی چشم است و ممکن است نیاز به عینک مطالعه ایجاد کند. این مورد نیاز به تکرار جراحی نیست، بلکه یک تغییر طبیعی است.
-
عوارض یا بهبودی ناکافی
اگر اپیتلیوم قرنیه پس از جراحی به‌خوبی ترمیم نشود، ممکن است دید مختل شود و نیاز به مداخله مجدد باشد. خشکی طولانی‌مدت می‌تواند کیفیت بینایی را کاهش دهد و در موارد نادر نیاز به اصلاح داشته باشد.
-
خطای اولیه جراحی
اگر لیزر به‌درستی تنظیم نشود یا اندازه‌گیری‌های پیش از جراحی دقیق نباشد، ممکن است نتیجه مطلوب حاصل نشود و جراحی مجدد لازم شود. این مورد با انتخاب جراح ماهر و تجهیزات پیشرفته قابل پیشگیری است.
عوامل مؤثر بر نیاز به تکرار
چند عامل کلیدی بر احتمال نیاز به تکرار لازک تأثیر می‌گذارند:
- شدت عیب انکساری: نزدیک‌بینی یا آستیگماتیسم شدید دوربینی بالا احتمال بازگشت را افزایش می‌دهد.
- ضخامت قرنیه: قرنیه نازک‌تر ممکن است محدودیت‌هایی برای جراحی مجدد ایجاد کند.
- سن بیمار: افراد جوان‌تر ممکن است به دلیل تغییرات طبیعی چشم در آینده نیاز به اصلاح داشته باشند.
- سلامت عمومی چشم: بیماری‌هایی مثل قوز قرنیه (Keratoconus) یا خشکی شدید چشم می‌توانند پایداری نتایج را تحت تأثیر قرار دهند.
- رعایت مراقبت‌های پس از جراحی: عدم استفاده از قطره‌ها یا محافظت ناکافی از چشم در دوره بهبودی می‌تواند نتیجه را مختل کند.
نتیجه‌گیری
آیا جراحی لازک نیاز به تکرار دارد؟ پاسخ کوتاه این است که در اکثر موارد خیر، اما در شرایط خاص ممکن است لازم شود. لازک یک روش ایمن و مؤثر با نتایج پایدار است، اما عواملی مثل شدت عیب انکساری، تغییرات سنی، و بهبودی ناکافی می‌توانند نیاز به جراحی مجدد را ایجاد کنند. با انتخاب جراح ماهر، ارزیابی دقیق پیش از عمل و مراقبت‌های مناسب، احتمال نیاز به تکرار به حداقل می‌رسد. برای بیماران مهم است که انتظارات واقع‌بینانه‌ای داشته باشند و بدانند که لازک مشکلات آینده مثل پیرچشمی را حل نمی‌کند. در نهایت، لازک راهی عالی برای بهبود بینایی است و با مدیریت صحیح، می‌تواند برای سال‌ها یا حتی یک عمر نیازی به تکرار نداشته باشد.
ثبت ديدگاه