امروزه با افزایش مدت زمان مطالعه و استفاده از گوشی‌های هوشمند، کامپیوترها و دیگر نمایشگرهای دیجیتالی، مشاهده بیمارانی با شکایت تاری گهگاهی دید دور و سردرد رو به افزایش است. معمولا عمده این بیماران را نوجوانان و جوانانی که در فعالیت‌های روزمره ساعات قابل توجهی را صرف کار چشمی نزدیک می‌کنند، تشکیل می‌دهند. غالبا در رفراکشن این افراد، مقادیری از نزدیک‌بینی مشاهده می‌شود که نباید آن را با نزدیک‌بینی واقعی اشتباه گرفت. در این نوشتار به صورت مختصر به بررسی نزدیک‌بینی کاذب پرداخت شده است.
معرفی و علل ایجاد نزدیک بینی کاذب
نزدیک بینی کاذب (pseudomyopia) که گاهی اوقات به آن spasm of accommodation ، accommodation excess، hyperaccommodation و hypertonic accommodation نیز گفته می‌شود، در نتیجه افزایش قدرت انکساری چشم به دنبال تحریک بیش از حد مکانیسم تطابقی یا اسپاسم عضلانی مژگان به وجود می‌آید. در این حالت به دلیل وضعیت نامناسب پاسخ تطابقی، بیمار نزدیک‌بین به نظر می‌رسد و در فواصل دور احساس تاری دید می‌کند. نزدیک بینی کاذب غالبا در افراد جوانی که بیش از اندازه و در وضعیت نامناسب کار نزدیکی چشم انجام می‌دهند به وجود می‌آید. کار نزدیک چشمی به مقدار زیاد و ماندگار باعث اسپاسم عضلات مژگانی شده و این عضلات نمی‌توانند به درستی از حالت اسپاسم تطابقی خارج شوند و در نتیجه افراد بدون عیب انکساری و حتی افراد با مقادیر کم دوربینی، نزدیک‌بین به نظر رسیده و در افراد نزدیک‌بین مقدار نزدیک‌بینی بیشتر نشان داده می‌شود.
علل ایجاد نزدیک بینی کاذب
- کار نزدیک چشمی زیاد و پیوسته
- مشکلات تطابقی
- مصرف داروهای پاراسمپاتومیتیک مثل پیلوکارپین
- اگزوفوریای جبران نشده زیاد (به دلیل افزایش بیش از اندازه تقارب تطابقی برای حفظ فیوژن)
- مشکلات روحی
- عفونت‌های موضعی
علائم و نشانه‌ها
اصلی‌ترین شکایت نزدیک بینی کاذب را می‌توان تاری دید دور نامید. در این بیماران تاری دید می‌تواند همیشگی یا گاه به گاه باشد. بعد از کار نزدیک چشمی این تاری بیشتر می‌شود. در این افراد غالبا دید دور متغیر بوده و در برخی از آن‌ها دید کامل می‌شود. همچنین در برخی از افراد مقدار حدت بینایی با مقدار نزدیک‌بینی بیمار تناسب ندارد.
همچنین شکایات دیگری مانند آستنوپی، درد چشم، ترس از نور، دوبینی، سردرد (در نواحی پیشانی و پشت سر) و در موارد نادر درد گردن در این افراد مشاهده می‌شود.
در کنار شکایات مذکور معیار تشخیص نزدیک‌بینی کاذب تفاوت مشهود عیب انکساری در رفراکشن آشکار یا manifest و رفراکشن cyccloplegi می‌باشد که این تفاوت معمولا در حدود یک دیوپتر بوده ولی می‌تواند مقادیر بالاتر هم داشته باشد.
همچنین در معاینه این افراد مردمک معمولا میوز بوده و رفلکس رتینوسکوپی، میزان عیب انکساری و حتی در برخی موارد اندازه مردمک متغیر می‌باشد.
علایم و نشانه‌های مایوپی کاذب
- افزایش تاری دید دور بعد از کار نزدیک چشمی
- دید دور متغیر
- عدم تناسب حدت بینایی با مقدار نزدیک‌بینی
- آستنوپی
- چشم درد – سردرد
- ترس از نور
- دوبینی
- تفاوت مشهود عیب انکساری در رفراکشن آشکار و رفراکشن cycloplegic
- مردمک میوتیک – متغیر بودن قطر مردمک
- متغیر بودن رفلکس رتینوسکوپی
درمان
در ابتدا باید توجه نمود که در درمان نزدیک بینی کاذب، هدف آزاد کردن تطابق بیمار می‌باشد. در نتیجه تجویز کامل لنز منفی بر اساس عیب انکساری آشکار بیمار علیرغم این که می‌تواند به صورت موقت باعث بهبود دید بیمار شود، نه تنها باعث کاهش پاسخ تطابقی نمی‌شود بلکه می‌تواند در برخی موارد سبب تشدید این مسئله شود. البته در مواردی که کاهش دید زندگی بیمار را مختل نموده است در کنار سایر درمان‌ها می‌توان حداقل نمره منفی را برای بیمار تجویز کرد تا زندگی روزمره خود را ادامه دهد.
اصول درمانی نزدیک بینی کاذب بر این پایه است که باید ابتدا علت ایجاد این حالت را حذف نمود.
برای درمان نزدیک بینی کاذب می‌توان از یک یا چند روش زیر استفاده نمود:
- تغییر بهداشت بینایی
همانطور که قبلا نیز اشاره شد اغلب افرادی که دچار این مشکل هستند دارای سابقه کار نزدیک چشمی به مدت طولانی هستند. در ابتدا باید به این بیماران در مورد علت مشکل و مکانیسم اسپاسم تطابق توضیح داد. می‌توان به این افراد توصیه کرد که کار نزدیک خود را در فواصل زمانی مشخص انجام دهند و بین اوقات مطالعه به چشمان خود استراحت دهند. به عنوان مثال می‌توان از قانون ۲۰/۲۰ انجمن اپتومتری آمریکا استفاده نمود. به‌طوری که فرد باید به ازای هر ۲۰ دقیقه مطالعه ۲۰ ثانیه به یک تارگت در فاصله دور و با دقت نگاه کند تا موجب استراحت تطابقی شود.
باید به بیمار توضیح داد که فاصله مناسب مطالعه ( در حدود ۴۰ سانتی متر) را رعایت کند و در فاصله نزدیکتر مطالعه نکند. همچنین نور محیط نیز باید مناسب باشد.
- تجویز addition مناسب برای نزدیک
شاید ساده‌ترین روش برای درمان نزدیک بینی کاذب تجویز یک addition مناسب برای مهار تحریک تطابقی برای مطالعه یا کار نزدیک چشمی باشد. تجویز addition بر اساس رفراکشن سیکلوبلژیک و تفاوت آن با رفراکشن آشکار صورت می‌گیرد ولی به‌صورت معمول با تجویز عدسی مثبت در حدود ۵۰/۱+ مشکل بیمار رفع می‌شود.
- تجویز داروهای سیکلوپلژیک
برای کاهش پاسخ تطابقی می‌توان از داروهای سیکلوپلژیک ضعیف به‌صورت روزانه و برای یک مدت محدود استفاده کرد. پس از کاهش پاسخ تطابقی باید استفاده از قطره را قطع نمود.
- تمرینات بینایی vision therapy
تمرینات بینایی نیز می‌تواند در روند درمان موثر و کمک کننده باشند. در این بیماران باید از تمریناتی استفاده کرد که باعث استراحت تطابقی می‌شوند. تمرین accommodation = NRA negative relative یکی از تمرینات موثر در درمان این بیماری می‌باشد.
درمان نزدیک بینی کاذب غالبا موفقیت آمیز است، اما روند درمان در این بیماران ممکن است کند و نیازمند چندین هفته باشد. در ابتدا جلسات پیگیری نیز با فواصل زمانی کم (۴-۱ هفته) تعیین می‌شود. زمانی که شکایات بیمار و اسپاسم تطابقی کامل حذف شدند می‌توان معاینات را به صورت سالیانه پیگیری نمود.
به یاد بسپاریم
نزدیک بینی کاذب از مشکلات روی آوردن به فن‌آوری دیجیتالی در قرن ۲۱ است.
در این وضعیت، به علت کار ممتد و مداوم در فاصله نزدیک عضلات چشم مژگانی دچار اسپاسم می‌شوند.
برای درمان باید علت زمینه‌ساز این موضوع یعنی روش نادرست انجام کار در فاصله نزدیک را اصلاح نمود و سپس برای کمک به درمان می‌توان از عینک مطالعه، داروهای سیکلوپلژیک خفیف و نیز تمرینات ارتوپتیک و بینایی استفاده کرد.
ثبت ديدگاه